Tadž Mahal bi se najbolje mogao opisati kao spomenik ljubavi muža prema ženi.
Na stranici 
objavljen je tekst o ovom velelepnom objektu, a mi vam u nastavku donosimo neke od najzanimljivijih činjenica.
Tadž Mahal nije samo najpoznatiji simbol indijskih mogulskih careva, već predstavlja i jednu od najljepših građevina na svijetu. To je raskošan mauzolej koji je izgradio car Šah Džahan, peti vladar velike mogulske dinastije, u čast persijske princeze Mumtaz Mahal, njegove voljene.
Tokom vjekova, Tadž Mahal ostao je kao mjesto religioznog hodočašća i romantična destinacija za zaljubljene. Godine 1983. ta građevina je proglašena UNESCO-vom svjetskom baštinom, a 2007. godine izabrana je glasanjem na šest kontinenata za jedno od sedam svjetskih čuda modernog svijeta.
Žena koja će jednog dana počivati u Tadž Mahalu rođena je kao Arjumand Banu Begum 1593. godine u Agri (Indija) od persijskog plemstva. Njena ljepota je bila toliko privlačna da se princ Khurram (kako se Šah Džahan tada zvao) zaljubio u nju na prvi pogled. Vjerili su se 1607. godine, ali su čekali pet godina da se vjenčaju dok dvorski astrolozi nisu pomislili da su se zvijezde poravnale i sklapanje braka ocijenjeno povoljnim. Princ Khurram je svojoj izabranici odmah nakon braka dao novo ime Mumtaz (prekrasan ornament palate).
Šah Džahan se ženio pet puta, dva puta prije nego što se oženio persijskom princezom Arjumand Banu Begum, poznatom kao Mumtaz Mahal. Princeza Mumtaz je bila Šah Džahanova omiljena supruga. Putovali su zajedno mogulskim carstvom 19 godina. Rijetko je napuštala njegovu stranu i pratila ga u vojnim pohodima, čak i tokom svojih 14 trudnoća i tokom njegove kampanje svrgavanja svog oca. Mumtaz je bila njegova pouzdanica i savjetnica, ali nije tražila političku moć za sebe, čak ni nakon što je car uspješno osigurao tron 1628. godine.
Mumtaz je umrla na porođaju kada su ona i Šah Džahan bili u vojnom pohodu 1631. godine, a on se nikada nije u potpunosti oporavio od gubitka svoje žene. Sljedeće dvije decenije fokusirao se na izgradnju bezvremenskog spomenika njihovoj vječnoj ljubavi.
Šah Džahan je bio toliko zaokupljen izgradnjom Taj Mahal, da su prema predanju brige carstva bile zanemarene. Godine 1658. njegov sin Aurangzeb oteo je kontrolu nad carstvom, ubio je svoja tri brata, zbacio Šah Džahana i zatvorio ga u tvrđavu Agra sve do njegove smrti 1666. godine. Šah Džahan nije imao državnu sahranu.
Dizajn
U potpunosti napravljen od čistog bijelog mramora iz kamenoloma Makrana, za izgradnju samog Tadž Mahala bilo je potrebno 16 godina; cijeli kompleks je završen 1653. godine. Iako je iscrpio blagajnu Mogulskog carstva, mauzolej je postao univerzalni simbol Indije i remek djelo univerzalne umjetnosti.
Tadž Mahal se nalazi u Agri, velikom gradu u sjevernoj indijskoj državi Uttar Pradesh. Nalazi se na obali rijeke Yamuna, okružen prekrasnim vrtom koji se navodnjava kanalima. Kompleks zgrada je u pravougaonoj površini od 42 hektara, ograđen velikim zidom. Da biste ušli, morate proći kroz monumentalnu kapiju na tri sprata poznata kao ivan; ova ogromna lučna građevina izgrađena je od crvenog peščara sa mermernim fasadama.
Kada se grobnica ugleda, oduzima dah. Mramorni mauzolej uzdiže se na postolju na drugom kraju vrta, a ne u centru, kao što je bilo standardno za indijske grobnice. Njena slika se ogleda u dugačkom pravougaonom bazenu dužine bašte. Uz glavni mauzolej nalaze se dvije zgrade od crvenog pješčenjaka: džamija, lijevo prema Meki; a desno džavab („odjek džamije“), sklonište za hodočasnike, savršeno balansirajući raspored cjeline. Na vrhu džamije i džavaba nalaze se po dva velika čatrija – nadstrešnice u obliku uzdignutog paviljona na čijem vrhu ima kupola, element koji se široko koristi u indijskoj arhitekturi.
Taj Mahal je poznat po izvrsnoj harmoniji svojih proporcija. Ukupan utisak je da je svaki element od vitalnog značaja za ravnotežu cjeline. Mermer takođe, proizvodi spektakularne promene boje kako se svetlost menja: blistavo bijela pod jarkim podnevnim suncem, ružičasta u zoru i prozirna na mjesečini.
Između ogromnog postolja i ulaza od pješčenjaka nalazi se vrt, širok 1000 stopa. Podsjeća na islamski raj (Bagh-e-Adan) i nekada je imao cvjetno grmlje, voćke i cvijeće. U njegovom središtu, mermerni bazen leži na jednakoj udaljenosti od mauzoleja i monumentalnog ulaza, okružen lučnim dvorištem.
Izvanredna ljepota Tadž Mahala dolazi ne samo od njegove graciozne arhitekture već i od njegove raskošne dekoracije, kreirane uglavnom od pietra dura (tvrdog kamena) umetnutog u bijeli mermer, tehnikom poznatom u Indiji kao parčinkari. Dizajni su zamršeni i raskošni: biljni motivi, cvijeće i vaze (guldastas) aludiraju na raj, a kur’anski stihovi krase zidove elegantnom kaligrafijom.
Autor: EVA FERNÁNDEZ DEL CAMPO
Za Sebilj.net s engleskog prevela i obradila: Emina Kalač
