Oko građevina, posebno onih vanvremenske ljepote, oduvijek su se ispredale priče. Neke od njih historičari potvrđuju, o njima postoje pisani tragovi, one druge, nikada potvrđene, usmeno se prenose sa generacije na generaciju, sve dok ih neko jednog dana ne zapiše i nastavi prenositi kao takve.
Ovim drugim, nikada potvrđenim, pripada i priča koja se krije iza kompleksa građevina Mihrimah-sultanije.
Mihrimah-sultanija bila je jedina ćerka sultana Sulejmana Veličanstvenog, kako su ga zapadnjaci kasnije prozvali, u istočnom svijetu je bio poznat kao Kanuni (Zakonodavac), i njegove zakonite supruge Hurem-sultanije. Rođena je 1522. godine. Nazvali su je Mihrimah, princezom Sunca i Mjeseca. Na perzijskom jeziku Mihr znači Sunce, a Mah je Mjesec.
Poznato je da žene rođene u vladarskoj porodici nisu imale mogućnost izbora, kada je udaja u pitanju. Brakove su sklapale prvenstveno iz političkih razloga. Tako će se Mihrimah u svojoj 17. godini udati za Rustem-pašu. Sultanija nije voljela svog muža, ali je brak podržao njen otac sultan Sulejman, a posebno njena majka, Hurem-sultanija jer je Rustem bio paša odan njoj. Ovaj brak nije unesrećio samo mladu Mihrimah, u carstvu je još neko patio zbog istog – Mimar Sinan.
Činjenica je da je Mimar Sinan bio stariji od sultanije, ali priča kaže da ga to nije spriječilo da se u nju zaljubi. Kao što je na početku već navedeno, o vezi između arhitekte i Mihrimah-sultanije ne postoji pisani dokaz, historičari smatraju da je to priča koja je nastala u narodu, dok oni drugi ipak tvrde da je Mimar Sinan zaista bio zaljubljen u Kanunijevu ćerku, ali se nije usudio da svoju ljubav prizna. Ipak, umjesto njega, o toj ljubavi priča kompleks građevina Mihrimah-sultanije.
Džamije koje već vijekovima stoje kao spomenici ove ljubavi, nalaze se na dva najljepša mjesta u cijelom Istanbulu. Jedna na azijskog strani, jedinog grada na svijetu koji se prostire na dva kontinenta, na Uskudaru, druga na evropskoj strani, na kapiji Edirne (Edirnekapi).
Priča o ovim građevinama počinje onog trenutka kada ćerka jedihnica najmoćnijeg sultana u historiji Osmanskog carstva Sulejmana Veličanstvenog, Mihrimah-sultanija, zatraži od Mimar Sinanana da u njeno ime projektuje i sagradi džamiju na Uskudaru. Navodi se da je sultanija odluku o mjestu na kojem će džamija biti sagrađena, prepustila arhitekti Sinanu. Ubrzo nastaje građevina neverovatne ljepote.
Nakon nekoliko godina, sultanija poželi da ostane njena zadužbina i na evropskoj strani Carigrada, a Mimar Sinan se potrudi da na želju svoje voljene odgovori na najbolji način. Tada se rađa ideja o džamiji sa samo jednom munarom, koja biva sagrađena na kapiji Edirne. Mjesto je ponovo odabrao sam Mimar Sinan. Priča dalje kaže da jedno munare simbolizira usamljenost arhitekte Sinana.
Fotografija ustupljena za sebilj.net iz privatne arhive
Ako posmatrate ove dvije džamije istovremeno, sa iste tačke, vidjećete kako sunce zalazi iza munare na kapiji Edirne, dok se u isto vrijeme rađa mjesec između munara džamije na Uskudaru. Ovaj veličanstveni prizor potvrđuje genijalnost i umijeće Mimar Sinanovo, ali i naklonost sultaniji, u čijem se imenu spaja sunce sa mjesecom, baš kao što se spajaju i u trenutku dok posmatrate džamije koje je arhitekta napravio posebno za nju.
Priča je stara pet vijekova, kao takva čuva se i prepričava. Smatra se jednom od najljepših ljubavnih priča svih vremena. Bilo da je čitate vjerujući u nju ili pak tražeći dokaze za vjerodostojnost, neće vas ostaviti ravnodušnim. Mimar Sinan projektovao je i napravio najveće spomenike nekadašnjeg Osmanskog carstva, ali ovaj u sebi krije posebnu ljepotu.
Ako vas put odvede do jedne od džamija Mihrimah-sultanije, pronađite tačku sa koje možete vidjeti i drugu istovremeno, pogledajte zalazak sunca i mjesec, koji se istovremeno rađa, biće to najljepši suvenir koji ćete ponijeti iz veličanstvenog Istanbula.
Za sebilj.net prema narodnoj priči piše: Ajla Gusinac
